به گونه ی که مستحضرید، اشکور تمدنی دیرینه داشته و نقش بی بدیل مردم این منطقه بویژه سرداران و جنگحویان آن در فراز و نشیب حاکمان منطقه و سایر مناطق بسیار چشمگیر بوده و همواره محل امنی به شمار می آمد.
آثار بجای مانده در مناطق باستانی اشکور و میراث فرهنگی مردم منطقه همه صحت بر قدمت چند هزار ساله اشکور دارد و حاکی از آن است که زنجیره فرمانروایان منطقه اشکور همراه با منشور، اصول و نظم خاصی بوده است.
به همین دلیل از سال ۱۳۸۵ یکی از برنامه‌هایم این بود که در زمینه تاریخ اشکور تحقیقات و مطالعه ی در ارتباط با نحوه فرمانروایی و اداره مناطق اشکور داشته باشم.
در این راستا منابع موجود در ارتباط موضوع مورد نظر بسیار کم، ولی با استفاده از سایر منابع مرتبط، توانستم خلاصه ی از زنجیره حکومت فرمانروایان و شاهان مستقل اشکور جمع آوری که در ادامه توجه شما را به نتایج و دست آورد این تحقیق جلب می نمایم.
الف – سلسله کاکیان
۱- امیر کاک فرزند شهدوست از…. تا سال ۲۸۹ هجری قمری (قرن سوم ه- ق)
۲- ماکان بن کاکی مقتدرترین سردار و پادشاه دلیر اشکوری بود. برادران آل بویه و مرداویج زیاری ابتدا از سرداران این امیر اشکوری بودند. ( از ۳۱۰ تا ۳۲۹ هجری قمری -قرن چهارم ه -ق)
۳- محمد بن ماکان( از ۳۲۹ تا ۳۴۴ هجری قمری)
۴- حسن بن فیروزان ( از ۳۴۴ تا..؟. هجری قمری)
ب- سلسله زیاران
۱- مرداویج فرزند زیاربن وردانشاه (از ۳۱۶ تا ۳۲۳ ه -ق)
۲ – ظهیرالدوله ابو منصور وشمگیر برادر مرداویج ( از ۳۲۳ تا ۳۵۶ ه – ق)
۳- بیستون بن وشمگیر (از ۳۵۶ تا ۴۰۳ ه-ق)
۴- شمس المعالی قابوس بن وشمگیر ( از ۴۰۳ تا ۴۱۲ ه-ق)
۵- منوچهر بن قابوس (فلک المعالی) مقر حکومت گرگان (از ۴۱۲ تا ۴۲۳ ه_ق)
۶_باکالنجار انوشیروان بن منوچهر مقر حکومت گرگان (از ۴۲۳ تا ۴۲۴ ه_ق)
۷_دارا بن قابوس(از ۴۲۴ تا ۴۲۶ ه-ق)
۸-باکالنجار انوشیروان بن منوچهر حکومت مجدد وی پس از دوسال (از۴۲۶ تا ۴۳۴ ه-ق)
۹-اسکندر بن قابوس ( از ۴۳۴ تا ۴۴۱ ه-ق)
۱۰-امیر کیکاوس اسکندربن قابوس ( از ۴۴۱ تا ۴۶۲ ه -ق)
۱۱-گیلانشاه( از ۴۲۶ تا ۴۸۳ ه-ق) ضمناً، ازسال۴۸۳ ه-ق با ظهور حسن صباح و تسلط وی بر کوهستان ها حکومت این سلسله پایان یافت.
ج- سلسله هزار اسبیان اشکوری
۱- امیر هندوشاه اشکوری پایتخت آن لوسن که اسم امروز آن درگاه یکی از روستاهای اشکور می باشد. (از…تا…ه-ق اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری قمری)
۲ – اسماعیل بن هندوشاه ( از… تا ۷۶۶ ه-ق)
۳-کیاملک هزار اسبی فرزنداسماعیل پایتخت آن چاکان و از نامدارترین امیران هزار اسبی (از ۷۶۶تا ۷۹۹ه-ق)
۴- کیا جلال الدین نوه کیا ملک ( از ۷۹۹تا ۸۱۲ ه-ق)
۵- کیا محمد برادر کیا جلال الدین (از ۸۱۲ تا… ه-ق)
۶- کیا هزار اسب برادر کیا جلال الدین با شکست در جنگ کشکی سی پل با علویان فرمانروایی این سلسله در اشکور به پایان رسید. (از… تا ۸۱۹ ه-ق)
توضیح اینکه علی بن بویه دیلمی ملقب به عمادالدوله از سال ۳۲۰ هجری قمری حکومت آل بویه را تاسیس نمود. این سلسله تا سال ۴۴۸ هجری قمری به مدت ۱۲۷ سال حکومت کرد.
ضمنا، بعضی از تاریخ های حکومت پادشاهان اشکور خالی است، چون به نتیجه نهایی دست پیدا نکردم.
همچنین تعدادی از زمان های حکومت پادشاهان با هم مشترک است که احتمال دو پادشاه در آن مناطق بوده است.
معهذا، چنانچه دوستان اطلاعات تکمیلی و یا اصلاحی مد نظر دارند، قدر دان خواهم شد، آنها را برایم ارسال تا این تحقیق کامل گردد.
نوشته: تقی غلامی دشتکی( اشکوری)
