زمزمه شمار بالای تلفات زلزله همه جا منتشر شد، روزهای اول حجم بالای دفن اموات زلزله به حدی زیاد بود که کار از دست مسئولین به در رفته بود، مردم در سکوتی ترسناک در قالب گورهای دسته جمعی عزیزان شان را خاک میکردند و زندگی شان شده بود همان گور دسته جمعی!
زلزله ۵ دی ماه ۸۲ در آمارهای رسمی ۳۴ هزار نفر از مردم بم وبروات و روستاهای نزدیک به آن را از بین برد، اما در آمارهای غیررسمی حتی به ۵۰ تا ۸۰ هزار کشته هم میرسید.
حجم بالای خسارت منازل مسکونی وادارات وبازار و ارگ تاریخی به حدی بالاست که کسی به سوی این محدوهها نرفته است، اولویت حفظ جان مردم وکاهش تلفات است.
در روزهای بعدی مساله زخمیها ومجروحین شدید زلزله واعزام آنها به مرکز استان وحتی استانهای دورتر مانند یزد و تهران مطرح میشود.
پژوهشگاه بین المللی زلزله کشور در گزارشی آورد: (خسارات ناشی از این زمینلرزه وسیع و شدید بوده و در شهر بم، خانههای مسکونی و اماکن عمومی از جمله بانکها، آتشنشانی، بیمارستانها، ساختمانهای هلالاحمر و زیرساختهای اساسی بهشدت آسیب دیدند. علاوه بر خسارات وارده به بم، به سه شهر بروات، فهرج و ریگان خسارت ۱۰ تا ۱۰۰ درصدی وارد شد.
مجموعاً ۲۰هزار۲۴۶روستا و حدود ۶۰ هزار واحد مسکونی به شدت آسیب دید واز میان روستاهای آسیبدیده دو روستای «پشترود» و «باغ چمک» خسارات بسیاری را متحمل شدند.
علاوه بر خسارات فیزیکی وارده، این زلزله با خسارتهای جدی انسانی و تبعات روحی، روانی و اجتماعی فراوانی نیز همراه بوده است. نکته مهم درمورد زمینلرزه ۵ دی بم آن است که این رخداد در عمق کم زمین و در ساعات آغازین بامداد که اکثر ساکنان بم در خواب بودند اتفاق افتاد، که این مساله را میتوان بهعنوان یکی از عوامل تشدید تلفات جانی در نظر گرفت.
زمینلرزه بم پرتلفاتترین زمینلرزه ایران در قرن گذشته است، بهطوری حدود ۳۳هزار کشته، ۵۰هزار مجروح و ۱۰۰هزار بیخانمان برجای گذاشت و بیش از ۵۰۰ کودک در اثر این زلزله قطع نخاع شدند.)
شهری که ناگهان عزادار نیمی ازساکنانش شد!
پس از وقوع حادثه در بم، تنها یک سوم از جمعیت شهر بم زنده ماندند و به گفته اسماعیلی، رئیس شورای شهر وقت شهر بم با توجه به تخریب ۱۰۰ درصدی منازل در برخی مناطق بم، تعداد تلفات بیش از ۵۰ هزار نفر بوده است.
به گفته وی در روزهای اول هر کس به فکر تدفین عزیزان خود بود و به وسیله لودر گودالهایی ایجاد میشد و اجساد بهطور دستهجمعی به خاک سپرده میشدند و کسی در آمارگیری دخالت نداشته است.
حضور سازمانهای بین المللی وکشوری متخصص در بحران مدیریت در همان هفته اول در بم ونیز تمامی دستگاههای خدمات رسان استان وکشور در چند ماه اول بعد از زلزله زیاد شد وبه سبب نبود مدیریت در بحران، موازی کاریهای زیادی شد شهر بم شلوغ تر از هر زمانی شد، اما بعد ازحدود یکسال کار مداوم، امور بازسازی آغاز شد وبم کم کم از میانه خرابهها کمر راست کرد.
دکتر سید حسین صابری، معاون عمرانی وقت استانداری کرمان در گفتوگویی در سال ۸۴ با بیان اینکه بازسازی و ساختوساز ۸۰ درصد ساختمانهای مناطق روستایی به پایان رسیده است، گفت: این در حالی است که کلیه ساخت و سازهای انجام شده در شهر بم و روستاهای اطراف آن بر اساس اصول فنی، شهرسازی و معماری با رعایت دقیق آیین نامه ۲۸۰۰ وزارت مسکن صورت گرفته و از این رو ساخت و سازها و بازسازی جدید از استحکام لازم و کافی برخوردار هستند.
اعلام زودهنگام بازسازی بم!
وی با اعلام اینکه بازسازی شهر بم به دلیل حاکم بودن برخی شرایط خاص چند سال دیگر ادامه خواهد داشت، افزود: بر این اساس بالا بودن میزان تخریبها، ضرورت رعایت اصول مقاوم سازی و استحکام بخشی ساختمانها از دلایل تأخیر در بازسازی شهر بم است.
این در حالی است که عدم انگیزه و مشارکت جدی مردم، وجود ناهماهنگیهای موجود و ضعف مدیریتی در آغاز عملیات بازسازی از جمله عوامل تشدید کننده این مسأله است.
به گفته صابری در حالی که عملیات بازسازی با روند کند انجام میشد، از مهرماه سال جاری با هماهنگیهای انجام شده و برنامهریزی مسؤولان سرعت بازسازی افزایش یافته و به نظر میرسد تا پایان سال ۸۵ بازسازی شهر بم به پایان برسد.
اما همین اعلام زودهنگام واشتباه آسیب های زیادی به بازسازی شد، متاسفانه هیچ گاه بازسازی بم کامل نشد واکنون درسالگرد نوزدهمین سال از آن روز سخت هنوز برخی خرابهها در شهر بم به چشم میخورد؛ که عمدتا به سبب از بین رفتن ساکنان آن خانه یا وجود مشکلات حقوقی است.
