در طول سال‌های پیاپی چایکاران گیلان علی رغم تلاش بی وقفه در سه فصل بهار، تابستان و پاییز، نتوانسته‌اند به وضعیت مطلوبی دست یابند. این معضل هم از جایی شروع می‌شود که با مجوز مسئولان، هرساله حجم زیادی چای خشک از درگاه‌های رسمی وارد کشور می‌شود و فرصت ترقی را از تولید داخلی می‌گیرد. نکته قابل تامل در این بخش نیز این است که متولیان با این توجیه که تولید داخلی کفاف نیاز مردم را نمی‌دهد، دست به واردات چای می‌زنند. بنابراین وقتی بازار مملو از چای خارجی شد، تصمیم به صادرات چای داخلی با بهای اندک گرفتند که نتیجه آن متضرر شدن پی در پی کشاورزان است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی صبح رانکوه میترا شهبازی نوشت: بیش از ۱۰۰ سال پیش گیاه چای از هندوستان به ایران وارد شد تا دیگر نیازی به واردات چای از دیگر کشورها نباشد. با این حال، این همه سال می‌گذرد و نه تنها از واردات این محصول بی‌نیاز شده‌ایم بلکه کشاورزانی که چای را برای تولید انتخاب کرده‌اند، هم تاکنون چیزی عایدشان نشده است.
تولید چای با جوانه زدن بوته‌های چای از ابتدای اردیبهشت هر سال آغاز می‌شود و شش ماه ادامه می‌یابد. این یکی از مهمترین تفاوت‌های تولید چای با دیگر محصولاتی است که از سیاست خرید تضمینی تبعیت می‌کنند. محصولات دیگر مانند گندم و چغندر یا ذرت محصول معینی دارند که در زمان مشخصی می‌رسد و برداشت می‌شود، اما وضعیت چای مشخص نیست. بنابراین تولید چای همواره با مشکلات بسیاری روبه روست که معیشت و میزان تولید چای را در بر می‌گیرد و بر خسارات ناشی از تغییرات جوی می‌افزاید.
واردات به قیمت روی دست ماندن چای!
حالا با تمام این شرایط که تولید چای همواره با فراز و نشیب‌های بسیاری مواجه است، چای کاران گیلان در سال جاری موفق شدند تولید محصول را نسبت به سال گذشته بیش از ۶۰ درصد افزایش دهند. البته باز هم افزایش تولید، دست طمع واردکنندگان چای را از سفره کشاورزان کوتاه نکرد. بنابراین درحالی که تولید چای داخلی به ۳۱ هزار و ۵۰۰ تن چای خشک رسیده، سودجویان با واردات ۱۱۵ تن چای از چین و هند بازار چای را اشباح کردند.
بنابراین باز هم قصه تکراری روی دست ماندن محصول داخلی مطرح شد. البته در این راستا مسئولان چاره ای اندیشیدند تا بخشی از چای داخلی را به کشورهای دیگر صادر کنند. درحالی که قیمت جهانی چای طبق شاخص سازمان فائو حدود ۲٫۸ دلار به ازای هر کیلو است، چای وارداتی برایمان خیلی گرانتر تمام شد و به ازای هر کیلو چای خارجی ۵٫۵ دلار ارز از کشور خارج شد. آن هم در حالی که صادرات چای از ایران با قیمت متوسط کیلویی ۱٫۳ دلار انجام می‌شد.
حالا این سوال پیش می‌آید چرا درحالی که بازارهای داخلی برای رقابت نیاز به صادرات دارند، باید به قیمت گزافی واردات چای صورت بگیرد؟
پای لنگ کارخانه و صنایع بسته بندی
علی رغم تمام مشکلات و بی‌توجهی‌های مسئولان نسبت به صنعت تولید چای در کشور و استمرار نیازمندی به واردات این محصول، پای صنایع بسته بندی هم در گیلان می‌لنگد. این نیز درحالیست که به گفته کارشناسان تعداد کارخانه‌های چای لاهیجان کم نیست. کارخانه‌هایی که این روزها به ساختمان‌هایی متروکه تبدیل شده و بدون استفاده رها شده‌اند.
در این خصوص هوشنگ عباسی، پژوهشگر میراث فرهنگی گیلان می‌گوید: “شاید به تصور خیلی‌ها متروکه شدن این کارخانه‌ها به دلیل افزایش واردات و ذخیره شدن چای ایرانی در انبارها و فاسد شدن آن باشد که موجب ورشکستگی صاحبان آنها و باز ماندن در کارشان شده است. اما علاوه بر مجموع این مشکلات، یکی دیگر از دلایل متروکه شدن این کارخانه‌ها وجود سازه‌های قدیمی است. کارخانه‌هایی که با تجهیزات به روز کار تولید و بسته بندی چای را انجام می‌دهند جایگزینی برای کارخانه‌های قدیمی‌اند.”
حالا با تمام این تفاسیر انتظار می‌رود پس از ۱۰۰ سال از ورد گیاه چای به ایران، بالاخره روی برسد که نه تنها بتوانیم در تولید چای داخلی خودکفا شویم،بلکه دیگر هیچ کشاورزی نیز متضرر نشود.
منبع/ پایگاه خبری لاهیجان و رودبنه