سوال پرسیدن از دیگران و مورد سوال قرار گرفتن از طرف آنها، اتفاق متداولی است که روزانه برای همه ی ما پیش خواهد آمد. سوالات غیر رسمی،مانند پرسیدن آدرس توسط یک عابر یا سوال رسمی در مورد دامنه ی اعتقادات دینی، پرسش در مورد تحقیقات از کسی که قرار است به استخدام شرکتی در بیاید و یا اینکه عروس همسایه ما گردد، پرسش و پاسخهای متداولی هستند که روزانه برای همه ی ما رخ می دهد.
صبح رانکوه/ سوال و فلسفه ی پرسش و پاسخ، همواره می تواند مسئله ای مهم و تعیین کننده ی سرنوشت انسانها باشد و پاسخ های غیر واقع، مغرضانه و نادرست امکان دارد موجب دگرگونی ناگوار در زندگی افراد شود، که گاها جبران برخی از این پروسه ی عمدی یا سهوی غیر ممکن می شود.
در تقسیم بندی سوال های مرسوم میان مردم، دسته ای از سوالات وجود دارند که می توان آنها را سوالات غیر مجاز یا اصطلاحا خط قرمز دانست. ارزش نوع سوال و یا حتی نوع پاسخ، در علوم روان شناختی به حدی است که دپارتمان شخصیت هر انسانی برای یک متخصص، کاملا نمایان می گردد و اصطلاحا همین سوال و جواب ها، بسیاری از وجوه شخصیتی وی را برملا ساخته و حتی این هویدا شدن وجوه شخصیتی، به حدی است که با اطلاعات حاصل از آن می توان بیماریهای روان پریشی شخص را با انجام گفتگوهای مشاوره ای درمان نمود.
تـــا مرد سخـــــن نگفتــــه باشــــد عیــب و هنــرش نهـــــفته باشد
این تک بیت از گلستان نشان می دهد که سخن، یکی از دروازه های شخصیت انسان است و تا زمانی که این دروازه گشوده نشود، اندرون وجود کسی رونمایی نخواهد شد و منظور از سخن گفتن، مجموعه پرسش و پاسخهای هر فردی است که موجب این رونمایی شخصیتی خواهد گردید.
اما سوالات متداول میان مردم در دو صورت می تواند غیر مجاز شناخته شود و آن به این قرار است که اولا موجب آزار مخاطب شود و صورت دوم آنکه با برملا شدن گوشه ای از شخصیت سوال کننده، موجب تحلیل های روانشناختی گردد و سبب آزار شخص سوال کننده شود.مصداق دو مورد فوق بسیار فراوان است. پرسش در خصوص علت ناتوانی های جسمی افراد در بسیاری از موارد، سوال غیر مجاز و نابجایی می باشد. نواقص مادر زادی یا اکتسابی در وجود انسانها به گونه ای می باشد که فرد در هر صورت، با آن کنار آمده است و تحقیقات علمی نشان می دهد، اینگونه افراد تمایل چندانی به پرسش و پاسخ در این زمینه ندارند و دوست دارند مانند دیگر افراد جامعه با آنها برخورد گردد. سوال در مورد حقوق ماهیانه افراد هم در بسیاری از فرهنگها مورد اقبال عمومی مردم نیست و پرسش در مورد این اعداد و ارقام را غیر مجاز و حتی خط قرمز می دانند. از دیگر سوالات غیر مجازی که می توان به آن اشاره نمود، قیمت دارایی های یک شخص است. این دارایها امکان دارد حتی در حد یک ساعت مچی باشد، چون ممکن است بسیاری از انسانها_از جمله اینجانب_ جواب های متفاوتی برای آن داشته باشند.
سوال در مورد قیمت ساعت مچی، از افرادی مانند بنده دارای جواب های متفاوتی است که بستگی به شخصیت سوال کننده دارد نه قیمت واقعی ساعت. این امر دارای سه مقدار کاملا متفاوت می باشد. به این ترتیب که اگر سوال کننده کودکی یتیم در کنج یتیم خانه ی شهر باشد، قیمت این ساعت 1000 تومان است، اگر سوال کننده یک انسان معمولی و مودب باشد این رقم همان قیمت واقعی خواهد بود و اگر سوال کننده یک انسان کنجکاو یا اصطلاحا فضول تشخیص داده شود که هدفی جز مسخره کردن و احتمالا خنداندن افراد را ندارد، این قیمت حدود 4 میلیون تومان خواهد بود، که کمی بیشتر از قیمت واقعی آن است. بنابراین شاید قبل از پاسخ به سوالات غیر مجاز به فراخور شخصیت سوال کننده جواب دهند و این پاسخ در بسیاری از موارد صحیح نخواهد بود. در فرهنگ کهن دیار ما سوال دختران مجرد از کسی مبنی بر مجرد یا متاهل بودنش، سوال غیر مجازی می باشد. هرچند در سال های اخیر، قبح قضایای این چنینی کمی تا قسمتی شکسته شده است اما آن مصداق صورت دوم سوال های غیر مجاز می باشد، که در بالا به آن اشاره کردیم. به طوری که پرسش هایی از این جنس، شخصیت سوال کننده را قطعا زیر سوال خواهد برد و در فرهنگ ما چنین استنباط می شود که طرف با این پرسش در انتظار همسر است و ارزش و اعتبار وی، خدشه دار می شود. پس از چنین پرسشی، سوال شونده به تجزیه و تحلیل های طبیعی خود فکر می کند و حال که با شخصیتی سبک وزن مواجه شده است، عکس العمل های طبیعی خود را ساطع می نماید که گاها خشم سوال کننده را بر می انگیزد و کار خراب می شود. عکس العمل هایی گاها نادرست، حاصل از برداشتهای فی ما بین که هرکدام در پی توجیه سوال و جواب خود هستند و پرداختن به آنها از وقت این بحث خارج می باشد.
درخاتمه لازم است همه ی ما قبل از پرسیدن هر سوالی، کمی به جوانب کار هم بیاندیشیم و پرسشمان را طوری مطرح نماییم که شخصیتمان زیر علامت سوال نرود و اساسا از پرسیدن سوالهای غیر مجاز، خصوصا از افرادغریبه خود داری نماییم تا محکوم به سبکی در رفتار نگردیم.