اگزالات چای سیاه می تواند عامل تشكیل سنگ كلیه باشد؟

پایگاه خبری تحلیلی صبح رانکوه: سنگ‌های ادراری تجمعات پلی کریستالین بوده که حاوی مقادیر متغیری کریستالوئید و ماتریکس آلی می‌باشد.تشکیل سنگ به ادرار فوق اشباع نیاز دارد و این حالت نیز بستگی به pH‌ ادراری، قدرت یونی، غلظت مواد محلول و ترکیب ادرار دارد.

اتیولوژی سنگ‌های‌کلیه

سنگ‌های ادراری تجمعات پلی کریستالین بوده که حاوی مقادیر متغیری کریستالوئید و ماتریکس آلی می‌باشد.تشکیل سنگ به ادرار فوق اشباع نیاز دارد و این حالت نیز بستگی به pH‌ ادراری، قدرت یونی، غلظت مواد محلول و ترکیب ادرار دارد.ادرار بواسطه مواد موجود با صرف غذا ازحالت اسیدی در صبح به تدریج به طرف قلیا‌یی سیر می‌کند، هر چقدر قدرت یونی افزایش یابد،ضریب فعالیت یونی کاهش می‌یابد که خود نشاند‌هنده در دسترس بودن بیشتر یون می‌باشد. به عنوان مثال یون سدیم یا کلسیم با اگزالات ترکیب شده واز فرم یونی آنها می‌کاهد یا سولفات‌ها با کلسیم ترکیب شده و از میزان در دسترس بودن فرم یونی کلسیم می‌کاهد. این یون‌ها با ترکیباتی را که بوجود می‌آورند زمینه بروز هسته‌های کریستالی اولیه را در سنگ‌های کلیوی بوجود می‌آورند.

یون اگزالات:

اگزالات اسید یک ترکیب شیمیایی با شناسه باب کم 971 است. شکل ظاهری این ترکیب بلورهای سفید است اسید اگزالیک یک ترکیب آلی با فرمولH₂O₄ C₂ می باشد.این اسید یک جامد کریستالی بی رنگ است که در آب حل می شود و محلول حاصل بی‌رنگ است. این اسید جزو اسیدهای دیکاریوکسیلیک طبقه بندی شده است.اسید اگزالیک عامل احیاء کننده و بازمزدوج شناخته شده آن اگزالات است که عامل ترکیب با کاتیون‌های فلزی محسوب می‌شود.اگزالات یک ماده زائد طبیعی حاصل متابولیسم بوده وتقریبا” غیرمحلول می‌باشد.10-15 درصد ازآن منشا غذایی دارد.از طرفی غذا می‌تواند نقش مهمتری داشته باشد(خدام وخلیلی،1379).حدود 75% سنگ‌های کلیوی از اگزالات کلسیم تشکیل می‌شوند و هایپراگزالوریا ریسک فاکتور برای این اختلال است.اگزالات ادراری نتیجه خود افزایی بدن یا برون افزایی از مواد غذایی می باشد.تحقیقات اخیرا نشان داد که حتی در غیاب اختلالات گوارشی، جذب روده ای هم می‌تواند باعث افزایش اگزالات ادرار گردد(Holmess,2001).گرایش یک غذای معین به بالا بردن اگزالات ادراری به مقدار و جذب موثراگزالات بستگی دارد زیرا کاتابولیسم کم اگزالات بعد از جذب اتفاق می‌افتد و بیش از 90% اگزالات جذب شده طی 24 تا 36 ساعت در ادرار بازیافت می‌شوند(Elder,1960).جذب موثر اگزالات به درصد اگزالات جذب شده از یک غذا یا نوشابه بستگی دارد.مطالعات اخیر جذب 1 تا 9 درصدی اگزالات از غذاها را نشان می دهد.

جذب پایین اگزالات چای

نوشابه‌ی چای یکی از رایج‌ترین نوشیدنی‌ها در بسیاری از کشورهای جهان می‌باشد. بطوریکه مصرف چای سیاه در کشور‌های غربی و چای اولنگ در چین و تایوان، چای سبز در بخش‌های آسیایی و شمال آفریقا، در بین مردم متداول می‌باشد.چای سیاه قبل از خشک‌شدن و دم‌کشیدن، چند ساعت در معرض اکسیداسیون قرار می‌گیرد. در صورتیکه چا‌ی‌های اولنگ به مقدار جزئی تحت اکسیداسیون سلولی قرار می‌گیرند، در مقابل، چای سبز در معرض در معرض هیچ اکسیداسیونی قرار نمی گیرد(Trevisanato and Kim, 2000 ).از عوامل مهم در تولید اگزالات چای سیاه، فرآیند پروسه اکسیداسیون سلولی است که باعث بالا رفتن اگزالات در چای سیاه می‌شود.چا‌ی‌های سیاه،اولنگ و سبز به ترتیب دارای غلظت‌های بالا، متوسط و پائین در مقدار اگزالات می‌باشند. چایی که با آب داغ دم می‌کشد دارای پروتئین اگزالات محلول می‌باشد. در صورتیکه اگزالات  نامحلول در برگ‌های درختچه‌ی‌چای باقی می‌ماند و خاج نمی‌شود. شایان ذکر است که اگزالات نامحلول دارای قدرت یونی بالا است ومی‌تواند با یو‌ن کلسیم ترکیب شده و ایجاد کریستال های اگزالات کلسیم در کلیه نماید( Charrier, et al.,2002  ).اخیرا” گزارش شده است که اگزالات محلول در چای سیاه آزاد می‌شود یا در چا‌ی‌های کیسه‌ای مقدار آن از5/1 تا 9/6 میلی گرم در گرم تغییر می‌کنند.موقعی که 18 نوع واریته چای‌سیاه درچای‌های کیسه‌ای به مقدار245 میلی‌گرم در آب گرم با دمای ^0C90 به مدت 5 دقیقه خیسانده شد‌ند. سطوح اگزالات محلول از5/4 تا 6/15 میلی‌گرم در فنجان تغییر می‌کردند که متوسط آن‌ها 5/9 میلی‌گرم در فنجان بود. نتایج تعدادی از مطالعات نشان داد که مقدار اگزالات محلول جذب شده اثرآن از اگزالات غیرمحلول بیشتر است. سپس اعلام کردند که اگزالات محلول می‌تواند ریسک سنگ‌های کلیوی را افزایش دهد(Mccay DW,Seviour p,1995.).به علت افزایش دفع اگزالات در ادرار، می‌توان تصدیق کرد که مصرف چای سیاه باعث بالا رفتن سطوح اگزالات در ادرار می‌شود.گزارش‌های مختلفی از جذب موثر اگزالات مشتق شده از چای سیاه در بدن شده است که شامل 2/22٪ از 1 لیتر چای دم کشیده در مدت 24 ساعت( Finch et al,1981)، کمتر از 1/0٪ طی 8 ساعت(Brinkley et al,1990  )،مقدار 9/1٪ و 6/4٪ بالای یک دوره 6 ساعته برای دو تیپ چای سیاه کیسه‌ای(Savage et al,2003 )می باشند.در گزارش‌هایی که از جذب موثر اگزالات چای داده شده است نشانگر بی‌ثبات بودن جذب اگزالات از نوشابه‌ی چای می‌باشد.در واقع به وضوح روشن نیست که آیا جذب اگزالات می‌تواند عامل سنگ‌های کلیوی باشد؟به دلیل بی‌ثباتی مقادیر جذب اگزالات چای در بدن که اعداد مختلفی را نشان می‌داد، میچائول و شاوما درمورد کاهش جذب اگزالات چای در سال 2007 مطالعاتی را درآمریکا انجام دادند.آنها از دو روش تست پرکردن اگزالات و کاربرد اسید اگزالیک با ایزوتوپ کربن 13 در زیست‌سنجی استفاده نمودند.در این تحقیق 10 نفر(3 مرد و 7 زن) که سابقه تشکیل سنگ‌های کلیوی نداشند به مدت 2 هفته تحت تست پر‌شدن اگزالات(4 فنجان چای که حاوی 10 میلی گرم اگزالات در 150 میلی لیتر فنجان بود به همراه یک کپسول ژلاتینی 25 میلی گرم اسید اگزالیک با کربن 13 بود) و کنترل تیمار(آب) قرار گرفتند.نتایج نشان داد بعد از بارگیری اگزالات با کربن 13 سطوح کراتینین و اگزالات و کلسیم ادرار بعد از 2 ساعت اندازه گیری شدند که در نهایت بین مقادیر اگزالات و کلسیم اختلاف معنی داری در تیمارهای کنترل(هضم آب) و چای(هضم اگزالات) مشاهده نشد،.شایان ذکر است که در جمع‌آوری ادرار 24 ساعته قبل از هضم اگزالات اختلاف معنی داری در مقادیر کلسیم و اگزالات و کراتینین در تیمارهای موصوف مشاهده نشد. همچنین پس از آنالیز 6 ساعته ادرار4/2٪ اسید اگزالیک تزریق شده با چای جذب بدن شدکه بسیار پایین‌تر از گزارشات قبلی می‌باشد.

نتیجه‌گیری:

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد ترکیباتی در چای سیاه وجود دارد که مانع از جذب اگزالات می‌شوند بنا‌بر این به افرادی که دارای سنگ‌های کلیوی هستند نمی‌توان با پشتوانه علمی تائید کرد که نوشیدن چای را محدود نمایند.در حالیکه چای منبع غذایی از ترکیبات فعال بیولوژیکی می‌باشد که می‌تواند از طیف گسترده ای از بیماری‌ها جلوگیری نماید.چای منبع غنی از آنتی‌اکسیدانها مانند فلاونوئیدها می‌باشد که قادرند اکسیژن‌های رادیکال سلول‌ها را که عامل سرطانهای مختلف در بدن هستند نابود سازند.چای محتوی ترکیبات سودمند مثل انواع ویتامین‌ها و فلوئور می‌باشد. بدن در حال رشد شواهد‌ی را نشان می دهد که مصرف چای ملایم ممکن است بدن را در برابر چندین نوع از سرطان، بیماری های قلبی و عروقی، تشکیل سنگ کلیه، عفونت های باکتریایی و پوسیدگی دندان محافظت نماید. پژوهش‌های آینده باید به تعریف اندازه واقعی از فواید سلامتی، ایجاد محدوده ‌امن مصرف چای، مزایای آن، و روشن‌کردن مکانیسم‌های فعال آن کاوش نماید(Trevisanato and Kim, 2000 )/

منابع:

1-خدام،رامین.خلیلی، سیدعلیرضا.1379.مروری جامع براورولوژی اسمیت.

1-Brinkley LJ, Gregory J, Pak CYC. A further study of oxalatebioavailability in foods. J Urol 1990;144:94- 6.

2- Charrier MJS, Savage GP, Vanhanen L. Oxalate content and calciumbinding capacity of tea and herbal teas. Asia Pac J Clin Nutr 2002;

11:298 – 301.

3- Elder TD, Wyngaarden JB. The biosynthesis and turnover of oxalatein normal and hyperoxaluric subjects. J Clin Invest 1960;39:1337- 44

4-Finch AM, Kasidas GP, Rose GA. Urine composition in normalsubjects after oral ingestion of oxalate-rich foods. Clin Sci 1981;

60:411 – 8.

5- Holmes RP, Goodman HO, Assimos DG. Contribution of dietaryoxalate to urinary oxalate excretion. Kidney Int 2001;59:270- 6.

6-McCay DW, Seviour P, Comerford A, Vasdev S, Massey LK. Herbaltea: an alternative to regular tea for those who form calcium oxalate

stones. J Am Diet Assoc 1995;95:360- 1.

7-Michael Liebman and Shawnna Murphy.2007. Nutrition Research 27 (2007) 273– 278.

8- Savage GP, Charrier MJS, Vanhanen L. Bioavailability of solubleoxalate from tea and the effect of consuming milk with the tea.

Eur J Clin Nutr 2003;57:415- 9.

9- Trevisanato SI, Kim Y-I. Tea and health. Nutr Rev 2000;58:1 – 10.