جدید‌ترین طرح دولت برای پرداخت یارانه در قالب کارت انرژی با مخالفت جمشید پژویان همراه شده است. آینده بازار مسکن دیگر مسأله مهم اقتصادی برای روزنامه‌های امروز است. چرایی حساسیت اصولگرایان به انتخابات مجلس خبرگان و واکنش‌ها متنوع به برگزاری همایش دلواپس‌ها دیگر مطالب مهم روزنامه‌های امروز است.
سود و زیان پرداخت یارانه با کارت انرژی برای مردم
شرق با اشاره به اینکه کارت اعتباری انرژی جایگزین یارانه نقدی می‌شود، در مطلبی با تیتر «رونمایی از طرح جدید سهمیا» نوشته است: چند روز پس از اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها و در پی ثبت‌نام ۷۳میلیونی خانوار‌ها برای دریافت یارانه نقدی، شرکت ملی نفت ایران از کلید خوردن طرح «کارت اعتباری انرژی» خبر داد تا جایگزین یارانه‌های نقدی شود. اکنون مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت هم آن را به‌طور رسمی تأیید کرده است؛ خبری که نشان می‌دهد این شرکت آمادگی دارد تا شش ماه آینده یارانه‌های نقدی را به یارانه غیرنقدی تبدیل کند و آن را در قالب کارت اعتباری انرژی با عنوان «سهمیا» توزیع کند.
اگرچه توضیحاتی که در متن کامل این طرح آمده، نشان از آن دارد که این طرح به مدت پنج ماه در دولت بررسی شده و هنوز هم در حال بررسی است اما یک مقام آگاه در دولت در گفت‌وگو با ایرنا با رد طرح ارایه سهمیا (کارت اعتباری انرژی)، گفت: ارایه این طرح تنها یک پیشنهاد از سوی شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت بوده و نباید به عنوان یک طرح از سوی دولت قلمداد شود. با توزیع این کارت به هر خانوار ایرانی یک کارت اعتباری انرژی ارایه می‌شود تا افراد بتوانند از طریق آن هزینه قبض‌های آب، برق و گاز و هزینه بنزین و گازوییل و گاز مایع مصرفی ماهانه خود را بپردازند.
به گزارش تسنیم در این روش سهمیه هر ایرانی از حامل‌های انرژی (مطابق با قیمت‌های آزاد انرژی) به صورت ریالی محاسبه شده و در دوره‌های تعیین شده (ماهانه، فصلی یا سالانه) مانند یارانه فعلی به کارت انرژی سرپرست خانوار واریز می‌شود. با این تفاوت که موجودی این کارت به صورت نقدی قابل برداشت نیست و سرپرست خانوار فقط برای پرداخت هزینه‌های انرژی به صورت قبض یا دیسینسر جایگاه سوختگیری می‌تواند از آن استفاده کند. اگر هزینه انرژی خانوار بیش از یارانه واریزی باشد، خانوار‌ها باید این هزینه را به‌صورت آزاد پرداخت کنند اما هنوز شفاف‌سازی نشده که اگر خانواری بتواند مبلغی از این اعتبار را ذخیره کند چگونه می‌تواند از ذخیره خود بهره ببرد. فقط در ادامه توضیحات این طرح آمده است که «موجودی این کارت قابل ذخیره‌سازی و انتقال خواهد بود». اما مشخص نیست که در صورت انتقال آیا امکان برداشت نقدی وجود دارد و مکانیسم آن به چه صورت است؟
این ایده با واکنش جمشید پژویان همراه شده است. وی در یادداشتی با تیتر «صدور کارت انرژی اشتباه است» در روزنامه آرمان نوشته: چندی است که بحث صدور کارت‌های انرژی در پی افزایش قیمت حامل انرژی از سوی برخی مطرح شده است که در ارتباط با کارت پیشنهادی انرژی باید گفت: دولت قیمت حامل‌های انرژی را افزایش می‌دهد برای اینکه بطور رسمی و مشهود این قیمت‌های نسبی اصلاح بشوند و همه با یک قیمت روبه‌رو شوند، وقتی قیمت بنزین افزایش پیدا کند خودبه‌خود جلوی قاچاق گرفته می‌شود (همانطور که در مرحله اول هم این اتفاق افتاد البته قبل از توقف که باز فاصله‌ها زیاد شد) و هیچ بازارهای دوم و سوم و این‌ها هم به وجود نیامد و مردم به مبادله کارت‌ها مبادرت نکردند.
هدف اصلی ما این است که قیمت حامل‌های انرژی برای همه افزایش پیدا کند و در نتیجه شاهد اصلاح آن سبد و ترکیب مصرف و تولید شویم. حالا چرا ما باید از طریق این کارت‌ها بازار‌هایی را به وجود بیاوریم که حتما هزینه دارد یعنی ان کسی که کارت انرژی‌اش را می‌گیرد و فرضا مصرف بنزین ندارد می‌برد در یک بازار می‌فروشد و چه بسا باید قیمت پایین تری را مطرح کند تا طرف مفابل خریداری کند در نتیجه در اینجا آن چیزی که هدف بوده تا به عنوان یارانه داده شود به دلیل هزینه مبادله خودش کاهش پیدا می‌کند. و بعد اصل هدف این است که کسی که مصرف انرژی یا بنزین ندارد دیگر برای گرفتن بنزین پیش قدم نشود. مشکل دفعه قبل هم همین بود که یارانه را به کسانی که بنزین مصرف می‌کنند می‌دادند و الان همینطور است.
به هر حال اینکه یک کارت یارانه انرژی به مردم بدهند که از این به بعد کار مردم معاوضه این کارت‌ها با یکدیگر شود و یکی بنزین را به دیگری و دیگری گاز را به نفر بعدی بفروشد درست نیست چرا که در این بین حتما هزینه‌های مبادله وجود دارد و این هزینه‌های مبادله اصلا نصیب کسی نمی‌شود. چه اشکالی دارد که با افزایش قیمت‌ها همان یارانه نقدی پرداخت شود تا شخص صرف هزینه‌ای که برایش مطلوبیت بالاتری دارد کند. سؤال این است که از این کارت‌ها چه فایده‌ای از این کار جز ایجاد هزینه و بازارهای جانبی متوجه اقتصاد مملکت می‌شود. با عرض پوزش باید گفت این فکر صدور کارت اعتباری انرژی از یک دیدگاه اشتباه و تراوش کرده و می‌کند. اگر داستان توزیع این کارت‌ها و بعد مسأله تقلب و مسأله معاوضه و مبادله آنرا در تحمیل به جامعه در نظر بگیریم به چه نتیجه‌ای می‌رسیم، در این انتقال کارت‌ها مردم چگونه یکدیگر را نسبت به نیازشان پیدا کنند و چگونه آن را مبادله کنند، این‌ها همه پیچید‌گی‌هایی است که مسئولین باید در نظر داشته باشند./تابناک