دیگر زمان بی توجهی به رسانه ها بالاخص از نوع مجازی به پایان رسیده است. رسانه های مجازی در گیلان با سرعت سرسام آوری در حال رشد می باشند. امروز گیلان در حالی از نعمت بیش از 80 سایت خبری برخوردار است که دیگر حتی شهرهای کوچک و روستاها نیز برای خود سایت مستقلی دارند که اقدام به نشر اخبار می کند.
به گزارش صبح رانکوه به نقل از احرارگیل، سمبل و نماد انتشار اطلاعات در عصر صنعتی «کتاب» بود که با ظهور تکنولوژیهای جدید، روزنامه و رادیو و تلویزیون نیز به آن اضافه شدند. اما خود این کتابها و دیگر ابزارهای انتشار اطلاعات و اخبار در عصر صنعتی نیز، در مقایسه با پایگاههای اطلاعاتی و اینترنت، منابع بسیار دستوپاگیری هستند که برای استخراج مطالب مورد نظر از آنها، باید وقت زیادی را صرف نمود.
عصر ما که از آن میتوان به دوران «گذار» از دوره‌‌ی صنعتی به فراصنعتی یاد نمود، به واسطه‌ی ظهور و گسترش فضای مجازی و اینترنت در آستانهی تحولات و تغییرات فکری عظیمی قرار گرفته است و همان گونه که قبلاً اشاره شد، یکی از این تغییرات بااهمیت، تغییر در شیوه‌‌ی استفاده‌‌ی مخاطبان از رسانههاست.
یکی از شواهد و قراین تغییر در رسانهها، تمایل عمومی مردم به استفاده از «فضای مجازی» برای کسب اطلاعات و اخبار است. به عبارت دیگر، نحوه و شیوه‌‌ی دریافت اطلاعات و اخبار تغییر یافته است.
این روند در سال‌‌های اخیر و به مدد پیشرفت تکنولوژی و فراهم شدن زیرساختهای ارتباطی، به شدت گسترش یافته است.
در حالی که در سال ۱۹۹۳ حدود ۵۰ وبسایت در جهان وجود داشت، تا انتهای دههی ۹۰ این رقم حتی از ۵ میلیون وبسایت هم فراتر رفت. بر اساس آمارهای موجود، در سال ۲۰۱۰ چین به تنهایی نزدیک به ۴۰۰ میلیون کاربر داشت.
در سال ۱۹۸۰ یک گیگابایت حافظه، فضایی به اندازه‌‌ی یک اتاق را اشغال می‌کرد؛ اما امروز ۲۰۰ گیگابایت حافظه در جیب پیراهن ما جای می‌‌گیرد. مقدار اطلاعات دیجیتال هر ۵ سال ۱۰ برابر میشود. در سال ۱۹۹۲ تنها یک میلیون کاربر اینترنتی در جهان وجود داشت، اما ظرف ۱۵ سال این رقم به یک میلیارد رسید. افزایش غیرقابل باور کاربران اینترنتی، چشماندازی بسیار فراخ و گسترده در مقابل رسانههای مجازی قرار داده است.
رسانهها در این چشمانداز وسیعی که در قرن بیستویکم برای آنها ایجاد خواهد شد، بسیار متفاوت از قرن قبل عمل خواهند کرد.
در عصر فراصنعتی، دگرگونی در نحوه‌‌ی دریافت اخبار و اطلاعات به طور شدیدی شیوههای دریافت سنتی خبر را تحت تأثیر خود قرار داده است و میزان مراجعه‌‌ی مردم به رسانههای سنتی و غیرمجازی به شدت کاهش یافته است؛ به طوری که طبق آمارهایی که مؤسسه‌ی گالوپ منتشر نموده است، میزان مراجعه‌‌ی مخاطبان به فضای مجازی برای اخذ اخبار و اطلاعات، از ۲۳ درصد در سال ۲۰۰۵، به ۳۹ درصد در سال ۲۰۱۲ رسیده است.
در حالی که در همان زمان، تمام رسانههای قرن بیستمی مانند تلویزیون، رادیو و نشریات چاپی با کاهش شدید مخاطب روبهرو بودهاند.
شدیدترین کاهش، در بین رسانه های سنتی، مربوط به کاهش مخاطبان روزنامه بوده است؛ به طوری که در یک فاصله‌‌ی زمانی ۲۱ساله، یعنی از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۲، میزان خوانندگان روزنامه از ۵۶ درصد در سال ۱۹۹۱ به ۲۹ درصد در سال ۲۰۱۲ کاهش داشته است البته روزنامه برای فرار از این کاهش چشمگیر محبوبیت همواره نسخه ای از آخرین انتشارشان را بر روی اینترنت قرار می دهند تا قافیه را به رقیبانشان نبازند.
در این میان تلویزیون، که در دههی ۹۰ با کاهش شدید بیننده روبهرو بود، با بهرهگیری از تکنولوژی اینترنت، برنامههای خود را بر روی این شبکه قرار داد و با این روش توانست به طور موقت بینندگان خود را افزایش دهد؛ ولی همان طور که پیش‌تر اشاره شد، قرن رسانههای غیرمجازی دیگر سپری شده است و در سال‌‌های اخیر، مخاطبان تلویزیون مجدداً کاهش داشتهاند.
به گونه ای که تلویزیون، که زمانی به تنهایی حدود ۷۵ درصد مخاطبان را به خود جلب می‌کرد، اکنون تنها ۵۵ درصد مخاطبان را در اختیار دارد و با توجه به روند شدید رو به رشد رسانههای فعال در عرصه‌‌ی «فضای مجازی»، روند کاهش مخاطبان رسانههای قرن بیستمی ادامه خواهد یافت.
مقدار اطلاعات دیجیتال هر ۵ سال ۱۰ برابر میشود. در سال ۱۹۹۲ تنها یک میلیون کاربر اینترنتی در جهان وجود داشت، اما ظرف ۱۵ سال این رقم به یک میلیارد رسید. افزایش غیرقابل باور کاربران اینترنتی، چشماندازی بسیار فراخ و گسترده در مقابل رسانه های مجازی قرار داده است.
نکته‌‌ی مهم دیگری که در روند افزایش مخاطبان رسانههای مجازی باید به آن اشاره شود، گروه سنی استفادهکنندگان از این گونه رسانههاست.
در حالی که میزان کاهش دریافت اخبار از مجاری سنتی برای کل جامعه تنها ۶ درصد بوده است، این کاهش در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال، که قشر جوان جامعه است، ۱۴ درصد بوده است. این موضوع نشان میدهد که آینده به رسانههای مجازی تعلق دارد و رسانههایی که اصرار بر ادامه‌‌ی روش گذشته داشته باشند محکوم به فنا خواهند بود.
نکته‌‌ی مهم دیگری که در آسیبشناسی رسانههای مجازی باید به آن توجه نمود کیفیت مطالب ارائه‌‌شده در رسانههای مجازی است. بخش قابل توجهی از مطالبی که در این گونه رسانهها منتشر میشود خبری هستند. خروجی اکثر این پایگاهها مطالب صرفاً خبری هستند و هیچ گونه اطلاعات تحلیلی و تبیینی در آنها ارائه نمی‌‌گردد.
مخاطبان در این گونه سایتها فقط خبر دریافت میکنند و هیچ گونه مطالب تحلیلی به آنها عرضه نمیشود؛ در حالی که پایگاههای خبری تحلیلی این توانایی را دارند که با تولید تحلیل، خوراک فکری برای نخبگان جامعه فراهم نمایند و به جامعه سمت‌‌و‌سو دهند.
به همین دلیل است که وجود چنین سایتهایی برای جامعهای که خواهناخواه وارد عصر فراصنعتی خواهد شد، بسیار مهم و حیاتی است. به بیان دیگر فعالیت رسانهای در فضای مجازی در دنیای امروز یک نیاز است و ارائه‌‌ی تحلیل در این فضا یک الزام.
آینده از آنِ رسانههایی است که در عرصه‌‌ی «فضای مجازی» فعال باشند و در آن خود را بروز دهند. در عصری که اطلاعات مبنای قدرت است و هر کس اطلاعات داشته باشد قدرت هم دارد، سرچشمه‌‌ی اطلاعات در رسانههای دیجیتال نهفته است.
استان گیلان از دیرباز مردمی اهل مطالعه داشته است. تعداد بالای روزنامه ها در این استان به خوبی موید این مطلب است. علاقه مردم فرهنگ دوست استان گیلان به مطالعه، دلیلی بوده است که روزنامه نگاران و ناشران این رسانه مکتوب علیرغم تمام مشکلاتی که در راستای چاپ یک روزنامه یا هفته نامه با آن مواجه اند، باز هم از شغل شریف روزنامه نگاری دست نشویند و علی رغم آنکه این کار شاید کمترین منفعت مالی را هم برایشان به همراه نداشته باشد، برای دل خودشان کار کنند! هر چند که امروزه بسیاری از رسانه های مجازی استان نیر از تجربیات گرانقدر همین عزیزان بهره می برند.
با ظهور اینترنت و فراگیر شدن آن در گیلان، همانطور که پیش بینی می شد سایت های خبری یکی پس از دیگری سر برآوردند. سایت هایی که برخی محدود به مکان جغرافیایی یا نگرش سیاسی خاص بوده اند و برخی دیگر در مقیاس استانی مشغول به فعالیت هستند.
در هر حال باید بپذیریم رشد تعداد سایت های محلی ارتباط تنگاتنگی با رشد مراجعان به فضای مجازی دارد.
دیر یا زود، زمانی فرا می رسد که اطلاع رسانی دقیق و مناسب و به دور از هر گونه جهت دهی فکری توسط رسانه های مجازی محلی در گیلان می تواند نقش موثری در رشد و شکوفایی فرهنگ و اقتصاد مردم بازی کند و از بروز بسیاری از مفسده ها در این زمینه جلوگیری نماید.