صبح رانکوه / چای دومین محصول استراتژِیک گیلان است واین استان با داشتن ۹۰ درصد باغ های چای ایران، مهمترین استان تولید کننده ی چای در کشور محسوب می شود.
کاشف السلطنه، این گیاه را درسال۱۲۸۵هجری خورشیدی از هند به ایران آورد، محصول خزان ناپذیری که بوته های آن به صورت ردیفی برای نخستین بار در ایران، زمین های شیب دار لاهیجان را سبز کرد.
رفته رفته وسعت زیادی از زمین های گیلان و مازندران خاستگاه این گیاه همیشه بهار شد تا آنجا که پس از گذشت بیش از یک قرن، وسعت باغ های چای در استان های گیلان و مازندران به ۳۲ هزار هکتار و بهره برداران آن نیز به۶۰ هزار خانوار رسید.
اما این محصول استراتژیک که سرآمد نوشیدنی های ایرانی هاست، سالهاست بنا به دلایلی مورد بی مهری قرار گرفته و این بی مهری ها به نوعی نان چایکاران را آجر کرده است.
رییس سازمان چای کشور در گفتگو با خبرنگار واحد مرکزی خبر مهم ترین چالش های پیش روی صنعت چای ایران را در ۳ بخش تولید، فرآوری و بازرگانی عنوان کرد و گفت: عمرمفید بوته های چای۵۰ سال است و پس ازآن برگ دهی و کیفیت برگ آنها کاهش می یابد، براین اساس۵۰ درصد باغ های چای کشور- معادل حدود ۱۶هزار هکتار- بیش از نیم قرن عمر داشته و نیاز به نوسازی دارند.
علی محرر با اشاره به نقش نوسازی و بهسازی باغ های چای درافزایش کمی و کیفی تولید این محصول گفت: با این کار توان تولید برگ سبزچای تا ۳۰ درصد افزایش می یابد و کیفیت این محصول هم چند برابرمی شود.
وی با بیان اینکه برای نوسازی نیمی از باغهای چای باید بوته های قدیمی ریشه کن و یا کف بُر شود افزود:۵۰ درصد بقیه ی باغ های چای گیلان و مازندران هم که عُمر آنها کمتر از ۵۰سال است باید اصلاح و بهسازی شوند.
رییس سازمان چای کشور می گوید:هزینه ی نوسازی باغ های چای شمال، با توجه به وابسته بودن معیشت چایکاران به درآمد فروش برگ سبز چای و لزوم تامین هزینه های زندگی آنان ازسوی دولت، سرسام آور بوده و قابل اجرا نیست.
علی محرر می گوید: برای نوسازی باغ های چای، در هر هکتار به طور میانگین ۲۰ میلیون تومان نیاز است که با احتساب۱۶هزار هکتار باغ چای که نیاز به نوسازی دارند، دولت باید دست کم۳۲۰میلیارد تومان هزینه کند.
وی در دامه فرسوده و قدیمی بودن۵۰درصد کارخانه ها و ماشین آلات چایسازی و کمبود نیروهای فنی، نداشتن آزمایشگاه کنترل کیفی،عدم اتوماسیون خط تولید، بسته بندی نامناسب وهم خوانی نداشتن ظرفیت کارخانه های چایسازی با برگ سبز تحویلی را از مهم ترین مشکلات پیش روی فرآوری چای برشمرد.
رییس سازمان چای کشور در خصوص مشکلات بازرگانی این محصول استراتژیک نیز می گوید: تعویق در پرداخت مطالبات چایکاران، اشباع بازارهای داخلی از انواع چای خارجی، قاچاق و فراهم نبودن بستر فروش چای خشک از طریق سبد خانوار و بازارهای جهانی، سبب شده نام چای ایرانی رفته رفته از سر زبان ها افتاده و نوع پُررنگ و لعاب خارجی آن در بازارها جولان دهد.
علی محرر با بیان اینکه مرتفع کردن مشکلات بخش تولید، فرآوری و بازرگانی چای با توجه به هزینه بَر بودن آن و کمبود منابع مالی و اعتباری به تنهایی ازعهده ی دولت برنمی آید با اعلام خبری خوش گفت: از هفته گذشته با امضای تفاهم نامه ی همکاری شرکت خصوصی صدرا با سازمان چای کشور، صنعت چای وارد مرحله ی جدیدی شد.
وی افزود: براساس این تفاهم نامه، شرکت سرمایه گذاری صدرا متعهد شده، در مدت ۶ سال با بکارگیری سیاست های حمایتی در بخش های تولید- فرآوری و بازرگانی چای،علاوه بر افزایش تولید برگ سبز چای از ۱۱۰هزار تن به ۱۶۰هزار تن، به چای ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی نیز رونق بدهد.
به گفته ی رییس سازمان چای کشور، شرکت صدرا درگام اول ۲۲۵میلیارد ریال مطالبات معوقه ی ۳۰هزار چایکار را تا ۲۲بهمن امسال به آنان پرداخت می کند و سازمان چای نیز در قبال پرداخت معوقات چایکاران، حدود۵۰هزار تن حواله ی چای خشک به این شرکت تحویل می دهد.
علی محرر با اشاره به این که خرید برگ سبز چای در سال زراعی۹۲ هم بدون مشکل ادامه خواهد داشت اضافه کرد: در سال زراعی آینده ۲۵ درصد مطالبات چایکاران هنگام تحویل برگ سبز چای به کشاورزان داده می شود و بقیه هم در دو قسط به حسابشان واریز خواهد شد.
استاندار گیلان هم با بیان این که ورود جدی بخش خصوصی به صنعت چای می تواند بسیاری از مشکلات این بخش را حل کند به خبرنگار واحدمرکزی خبر گفت: برای ورود بخش خصوصی به صنعت چای مذاکرات متعددی صورت گرفت.
کیهان هاشم نیا که استانش با تولید سالانه بیش از۱۱۰هزارتن برگ سبز چای بیشترین سهم را درتولید چای کشور دارد گفت:اگر قیمت چای مانند برنج، مرکبات، بادام، زیتون و دیگر محصولات کشاورزی از سوی بازار تعیین شود مشکلات این بخش زودتر حل خواهد شد.
نماینده ی عالی دولت در گیلان بابیان اینکه همواره بخشی از مطالبات چایکاران توسط کارخانه های چایسازی پرداخت می شد گفت: تا زمانی که کارخانجات محصولاتشان را نفروشند توانایی پرداخت مطالبات را ندارند و بالطبع درپرداخت این مطالبات نیز تاخیر ایجاد می شود که با ورود بخش خصوصی این مشکل حل خواهد شد.
کیهان هاشم نیا با اشاره به افزایش ۴۰ درصدی قیمت برگ سبز چای خریداری شده توسط شرکت صدرا نسبت به قیمت خرید تضمینی افزود: البته این قیمت نسبت به قیمت امسال نیز ۷۰ درصد بیش تر است که موجب ایجاد انگیزه برای افزایش کیفیت برگ سبز تولیدی چایکاران می شود.
استاندار گیلان با بیان اینکه هم اکنون محصولات مربوط به چای فقط به تولید چای خشک خلاصه می شود گفت: بر اساس این تفاهم نامه،خریدار بخش خصوصی با هدف یافتن بازار مناسب در صدد نوسازی صنایع چای و تولید محصولات جدید خواهد بود و این صنعت از حالت تک محصولی خارج و بازار پسند می شود.
و اما مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری صدرا در گفتگو با خبرنگار واحد مرکزی خبر به برخی از مفاد تفاهمنامه ی شرکتش با سازمان چای اشاره کرد و گفت: در گام اول ۳۰ هزار کارت الکترونیکی برای چایکار ان صادر و ۲۲۵میلیارد ریال مطالبات معوقه ۳۰هزار چایکار را تا ۲۲ بهمن از طریق این کارت ها پرداخت خواهیم کرد.
شهرام قویدل می گوید:۱۰۰میلیارد تومان تسهیلات نیز برای نوسازی و احیاء باغهای چای در نظر گرفته ایم که ازنیمه دوم سال آینده پرداخت می شود.
وی با اشاره به این که این تسهیلات بین یک تا۱۰میلیون تومان است افزود: این تسهیلات بر اساس قدرت بازپرداخت چایکاران،به کارت های اعتباری آنان واریز خواهد شد.
مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری صدرا با بیان اینکه تمامی مراحل احیاء و نوسازی باغهای چای با نظارت وهمکاری سازمان چای و شرکت متبوعه اش صورت می گیرد افزود: برای این کاراز دانش و تجربه ی ۵۰ کارشناس چای و تعدادی از بازنشستگان سازمان چای کشور استفاده خواهیم کرد.
شهرام قویدل پایین بودن قیمت و تاخیر در دریافت مطالبات برگ سبز چای در سالهای اخیر را یکی از مهم ترین دغدغه های چایکاران عنوان کرد و گفت:در حالیکه قیمت برگ سبز چای درجه ی یک ۹۰۰تومان و درجه دو ۵۰۰تومان است سال آینده شرکت صدرا، هرکیلو برگ سبز درجه ی یک و درجه دو را به ترتیب، ۱۲۰۰ و ۷۰۰ تومان خریداری خواهد کرد.
وی ایجاد بازار رقابتی را از دیگر اهداف این تفاهمنامه ذکر کرد و یادآور شد: صاحبان کارخانه های چای از این پس می توانند به دو شیوه ی حق العمل کاری و خرید آزاد برگ سبز چای، با شرکت صدرا همکاری کنند.
شهرام قویدل افزود: قصد داریم برای نوسازی و به روزکردن خط تولید و افزایش کیفیت فرآوری چای با صاحبان کارخانه های چایسازی نیز مذاکره کنیم.
این سرمایه گذار که مالک باشگاه داماش گیلان نیز است در خصوص فرآوری چای هم گفت: راه اندازی خط تولید کافئین وتئین و بسته بندی و فرآوری نوین چای در گیلان تا سال آینده از دیگر برنامه های بخش خصوصی برای تحول صنعت چای ایران است که گام نخست در این پروسه، مجهز کردن کارخانه های چای سازی موجود به تکنولوژیهای جدید و به روز است.
مدیر عامل شرکت صدرا در خصوص واردات چای نیز گفت: مصرف چای در کشورحدود ۱۲۰ هزار تن است در حالیکه گیلان و مازندران ۲۰ تا۲۵ هزار تن چای مورد نیاز کشور را تامین می کند و در شرایط کنونی واردات چای اجتناب ناپذیر است.
مالک باشگاه داماش گیلان می گوید:برای گسترش فرهنگ مصرف چای ایرانی نیز از هم اکنون شعار “ایرانی، چای ایرانی بنوش”را تبلیغ می کنیم.
گفتگوی خبرنگار واحد مرکزی خبر با چند تن از چایکاران حاکی از نگرانی آنان درخصوص دریافت مطالبات شان است. آنها می گویند در گذشته نیز مسئولان بار ها و بار ها قول پرداخت مطالبات شان را داده اند اما اینکار هر بار بنا به دلایلی به زمان دیگری موکول شد.
اگر چه بسیاری از این چایکاران از محقق نشدن وعده های مسئولان مبنی بر پرداخت مطالبات شان گلایه دارند اما درعین حال امیدوارند با ورود بخش خصوصی سرو سامانی به زندگی و طراوتی به باغهای چای خود بدهند.
کوتاه سخن اینکه: ورود سرمایه های سرشار بخش خصوصی برای کمک به دولت در ساماندهی و بهبود وضعیت چای و چایکاران کشور، نوید بخش آینده ای روشن برای این صنعت است. بی شک برنامه ریزی درست برای رفع مشکلات بخش تولید، فرآوری و بازرگانی چای، نه تنها بسترساز کاهش واردات می شود بلکه می تواند
راهکاری برای صادرات نیزباشد. حذف عوارض صادرات چای نیز، فرصتی مناسب برای معرفی و حضور چای ایرانی در بازارهای جهانی است که البته این کار مستلزم بالا بردن کیفیت این محصول و بسته بندی مناسب آن است./پرتال سازمان چای کشور