به گزارش صبح رانکوه، بویه از توابع دهستان سمام بخش رانکوه شهرستان املش در میان ارتفاعات البرز غربی گذشته ای بس درخشان دارد که غبار زمان آن را مستور وبه بوته ی فراموشی سپرده است .در سده های نخستین اسلام وزمانی که خلفای بغداد در تدارک براندازی مذهب تشیع بودند ، پسران بویه ی ماهگیر بر سرتاسر ایران وعراق استیلا یافتند وبا قدرت خویش شیعه 12 امامی را مجدداً زنده نمودند وموجبات عمران وآبادانی بسیاری را فراهم ساختند .اگر کمی به عقب تر برگردیم ،در قرون پیش از اسلام ارتفاعات اشکور مهد تمدن های بسیاری بوده است که روستای تاریخی بویه نیز از این مهم جدانیست .گواه این مدعا محوطه های تاریخی وگورستان های باستانی بسیاری است که با بررسی ها وکاوش های باستان شناسی روشن کننده تاریخ درخشان منطقه خواهد بود .گورستان های باستانی بویه در ارتفاع 1460متری سطح دریای آزاد قرار دارد وبا شماره631/10 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .این محوطه در فاصله حدود 1000متر قبل از روستای بویه وبردامنه ای رو به شرق وبا شیبی نسبتاً تند واقع شده است به طوری که بخش هایی از این گورستان با جاده دسترسی روستاهای بویه وکشمش به دو قسمت شرقی وغربی تقسیم شده است.بخش شرقی آن به دره سرسبز وپوشیده از درختان فندق معروف به دوز دره (دزد دره )منتهی می شود وبدلیل کاوش گسترده خان های صوفی املش در سال های قبل از انقلاب ومستور بودن با درختان فندق کمتر مورد تعرض قرار گرفته است ، اما بخش غربی آن ، در دامنه ای عاری از پوشش گیاهی وبعضاً پوشیده از بوته ها ودرختچه ها واقع شده است وبه دلیل فرسایش بیش از حد خاک وشسته شدن سطح آن بر اثر بارندگی های شدید زمینه را برای تحریک حفاران غیرمجاز وسوداگران اموال تاریخی فراهم نموده است .به طوری که در برخی از قسمت های محوطه سنگ های سقف بعضی از قبور نمایان است ویا با حداقل خاک برداری ،معماری یک گور مشخص می شود .در کاوش های باستان شناختی در گورستان باستانی بویه ، در مجموع چهارگونه معماری قبور شناسایی شده است : 1 گورهای چهار چینه ای 2حفره ای ساده 3پشته سنگی 4گورهای خمره ای/شبکه باران
